پاسخ:

استراتژی دشمن در کربلا از بین بردن همه‌مردان و اولاد و اصحاب امام حسین علیه‌السلام بود، از این رو دشمن دستور قتل یاران امام را صادر نمود. در خصوص زنده ماندن امام سجاد علیه‌السلام ممکن است، علل زیر تأثیر گذار باشد.

۱. خواست خداوند:

امام سجاد علیه‌السلام نقش بنیادی در صیانت و تحریف زدایی قیام امام حسین علیه‌السلام داشت و عامل مهم بقای دین اسلام بود، زیرا با خطبه های غرا خود باعث هدایت و ارشاد مردم شده، و نقشی بنیادی در معرفی دین زدایی امویان و معرفی مظلومیت و حقانیت امام حسین علیه‌السلام و خاندان پیامبر داشته است.

از سوی دیگر آن حضرت به عنوان حجت خداوند بر زمین در فرهنگ سازی و احیای معارف دین نقش اساسی داشته و بنابر اعتقاد شیعه هیچگاه زمین از حجت خدا خالی نخواهد بود.(۱)

۲. مریض بودن:

برخی عقیده دارند، که امام سجاد علیه‌السلام در کربلا مریض بود و همین موجب شد، که دشمن به حضرت توجه نکرده و شاید تصور می کرد، حضرت در اثر مریضی از دنیا می رود.

البته باید توجه داشت، که بیماری امام تنها در ایام حادثه عاشورا بوده، و این تقدیر الهی باعث شد، که امام زنده بماند و نسل امام حسین علیه‌السلام از این طریق حفظ شود. همانگونه که در تاریخ ثبت شده است، این بیماری سبب نجات ایشان شد. زیرا چند بار تصمیم گرفتند، حضرت را بکشند، اما چون بیماری او شدید بود، گفتند: بیماری او را می‏کشد، چرا او را بکشیم.(۲)

حمید بن مسلم این جریان را چنین نقل می کند: به اتفاق شمر بن ذی الجوشن در خیمه‏ها عبور می‏کردیم، تا به علی بن حسین علیه‌السلام رسیدیم، دیدیم از شدت مرض در بستر غم و بیماری و ناتوانی خوابیده است، با شمر جماعتی از رجاله بودند، گفتند: آیا این بیمار را بکشیم؟ گفتم: چگونه بیرحم مردمید. همین مرض او را خواهد کشت. بدین وسیله شر ایشان را از حضرت برگردانیدم. (۳)

سبط ابن جوزی می‌نویسد: علی بن الحسین چون بیمار بود، کشته نشد.(۴) و بسیاری از مورخین نیز بر این نظر می باشند.(۵)

۳. دفاع اهل بیت:

اهل بیت به رغم آن که اسیر بودند و شدیداً اذیت می شدند، ولی آنان به ویژه حضرت زینب سلام الله علیها به دفاع از امام سجاد علیه‌السلام پرداختند.

در روز عاشورا هنگام غارت نمودن خیمه گاه، دشمن قصد قتل را داشت، اما حضرت زینب سلام الله علیها به دفاع از حضرت سجاد علیه‌السلام پرداخت.

هنگامی که ابن زیاد در کوفه امام سجاد علیه‌السلام را تهدید به قتل نمود، حضرت زینب سلام الله علیها به دفاع از امام سجاد علیه‌السلام پرداخت. و همچنین با خطبه های آتشین خود باعث افشا شدن ماهیت پلید بنی امیه گردید. فلذا برای یزید نیز فرصتی نماند، تا آن حضرت را به شهادت برساند.

پی نوشت:

۱. کلینی، الکافی، تهران، اسلامیه، چ دوم، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص ۱۷۷.

۲. مرتضی مطهری، حماسه حسینی، انتشارات صدرا، ج ۱، ص ۹۷ – ۹۸.

۳. شیخ عباس قمی، منتهی الامال، قم، دلیل، چ اول، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص ۹۱۴.

۴. سبط ابن جوزی‏، تذکرة الخواص، قم، منشورات الشریف الرضی، چ اول، ۱۴۱۸ق، ص ۲۹۱.

۵. ابن جوزی، المنتظم، تحقیق محمد و مصطفی عبد القادر عطا، ج۵، ص ۳۴۵؛ مقدسی، البدء و التاریخ، بور سعید، مکتبة الثقافة الدینیة، بی تا، ج۶، ص ۱۱.